De Tuije 4 - Atema

Beschrijving

De Tuije

Woning waar de Fam. (Lammert) Atema jarenlang heeft gewoon.

Meer info:

Van de site Stg.Karakteristyk Tietjerksteradiel:

Dit pand, onder zadeldak tussen de topgevels, is waarschijnlijk de oudste arbeiderswoning van de gemeente. Gezien de bouwelementen is het wellicht een 17e eeuws pand, mogelijk van omstreeks 1650.
Eind 19e eeuw is het pand verbouwd tot een dubbele woning. Heel lang heeft er ook een boomgaard bij behoord (tot 1954).
In de 20e eeuw hebben er geen noemenswaardige aanpassingen aan de buitenkant van het pand plaats gevonden. Naast ouderdom, maakt authenticiteit de woning zo bijzonder!

Door Karakteristyk Tytsjerksteradiel is in het kader van de dorpswandeling een plaquette op de gevel aangebracht met de volgende tekst:

OUDSTE ARBEIDERSWONING
Dit pand, onder zadeldak tussen topgevels, is waarschijnlijk de oudste arbeiderswoning van de gemeente.
Gezien de bouwelementen is het wellicht een 17e eeuws pand, mogelijk van omstreeks 1650. Eind 19e eeuw is het pand verbouwd tot een dubbele woning. Heel lang heeft er ook een boomgaard bij behoord (tot 1954).
In de 20e eeuw hebben er geen noemenswaardige aanpassingen aan de buitenkant van het pand plaatsgevonden. Naast ouderdom maakt deze authenticiteit de woning zo bijzonder.

Leeuwarder Courant, 23 aug 1983
Het levenswerk van Lammert Atema.

DE STICHTING Karakteristyk Tytsjerksteradiel heeft vorig jaar een prachtig fotoboek uitgegeven waarin alles wat deze gemeente aan mooie boerderijen, pastoriee, renteniers- en arbeidershuizen heeft, is bijeen gebracht. Garijp neemt daarin een vrij belangrijke plaats in en iedereen die dit dorp kent, weet dat er veel aardige bouwsels te zien zijn. Maar slechts een enkeling weet het dubbele arbeidershuis aan de Tuije te vinden en dat is nu juist het mooiste huis van het dorp. Het staat wat achteraf aan een onverhard pad en van de weg af is het niet te zien, omdat er nieuwbouw voor staat.

Sinds mensenheugenis hebben er Atema's gewoond. Het was rond 1900 al in de familie, weet de 91-jarige Sjoerd Atema, die in It Skûlplak in Sneek woont, te vertellen. Heit Gerrit moet het eerst in huur hebben gehad. Het was toen nog een dubbel huis. In de ene helft woonde Alde Japik, in de andere helft de fabrieksarbeider Gerrit Atema met vrouw en zes kinderen. Het waren één-kamerwoninkjes met een paar bedsteden extra in het kleine achterhuis. Sjoerd Atema herinnert zicht, dat heit de andere helft erbij kocht toen Alde Japik gestorven was.

Levenswerk
De zusters Janke en Martsje zijn altijd in het ouderlijk huis blijven wonen, de rest van de kinderen vloog uit. Maar broer Lammert, die tenslotte direkteur van bouw- en woningtoezicht in Leeuwarden werd, was bijna ieder weekeinde in Garijp te vinden en na zijn pensionering trok hij bij zijn beide zusters in. En het is deze Lammert geweest die daarna de rest van zijn levensjaren heeft besteed aan een nauwgezette restauratie van het ouderlijk huis. Hij is kortgeleden op 81-jarige leeftij overleden en kan dus niet zelf meer vertellen over wat men gerust zijn levenswerk kan noemen. Kosten noch moeite heeft hij gespaard om het huis in de authentieke staat te houden. Hetgeen bijvoorbeeld betekende, dat hij de twee voordeuren handhaafde, hoewel er maar één in gebruik was. Hij wilde ook de regenwaterput houden en toen de houten pomp wegens ouderdom uit elkaar viel, moest er beslist weer zo'n zeskantige pomp komen. Hij vond in Twenthe een geschikte boom van zeventien voet lang en die werd in Gieten geboord. De pomp staat schuin achter het huis en hij geeft heerlijk drinkwater, verzekert Sjoerd Atema. Voor de ruiten ziet men donkergroen geverfde luiken met daarin een hartvormig spiekgaatje. Het dak heeft holle pannen, maar ze zijn geglazuurd hoewel dat glazuur flink door de tand des tijds is aangetast.

Lammert Atema moet oog voor details hebben gehad. Men ziet het aan de ronde klinken op de beide voordeuren, aan de houten dakgoten met zinken bekleding en ook aan de aankledinig van het erf. Bij zo'n huis hoort een leilinde bij wijze van zonnewering en die staat er dan ook. Voor of naast het huis moet een sering oftewel nageltsjebeam staan en die dus ook hier present. En dan is er de hortensia, twintig jaar geleden bijna verdwenen, maar nu kennelijk aan een comeback bezig getuige de aanwezigheid van deze plant in vele bungalowtuinen. In de tuin van de Atema's is de hortensia nooit weg geweest. De beide eindgevels tenslotte gaan grotendeels schuil achter klimop. Het huis staat momenteel leeg. De beide zusters vertoeven in resp. verzorgingstehuis en ziekenhuis. ,,It hûs sil strak wol ferkocht wrude moatte", veronderstelt Sjoerd Atema. Het levenswerk van Lammert Atema verdient een nieuwe eigenaar, die het met respekt behandelt.